Jali veya Kafesli Taş Pencere

Jali, kafesli taş pencere

Jali veya Kafesli Taş Pencere 

Hint mimarisinde pencereler, oda bölücüler ve korkuluklar olarak yaygın olarak kullanıldı. Gün boyunca, desenlerinin zemindeki gölge oyunları, karmaşık geometrilerinin zevkini arttırmaktadır. İki taneden biri olan bu jali, bir dış duvara yerleştirilmiş bir dizi pencerenin bir parçasını oluşturacaktı. Kırmızı kumtaşı tercih edilen yapı malzemesi olduğundan Babür imparatoru Akbar (r. 1550-1605) saltanatı dönemine atfedilirler.


Eserin Detayları

Jali, Kafesli Taş Pencere
Tarihi: 16. Yüzyılın ikinci yarısı
Menşei: Hindistan
Malzeme: Kırmızı kum taşı, işlenmiş ve delinmiş
Ölçüleri: Boyu 185.4 cm, genişliği 130.3 cm. kalınlığı 8.3 cm, ağırlığı 353.8 kg

Jali, kafesli taş pencere

En eski mevcut jaliler veya kafesli taş pencereler, Hindistan'da on altıncı yüzyılın başlarına tarihlenen bir camide bulundular. On altıncı yüzyılın sonlarındaki Babür binalarında ortak bir özellik haline geldiler ve daha sonra Rajput mimarisinde de kullanıldılar. Pencereler, oda bölücüler ve dekoratif özellikler olarak işlev gördüler. Güney Asya'nın ılıman iklimlerindeki binaların dış duvarlarında ideal açıklıklardılar, çünkü güneşi taradılar, ancak havanın serbestçe dolaşmasına izin verdiler. Sabahın erken saatlerinden gün batımına kadar, gölge desenleri gölgelendirdikleri odanın iç kısmına zenginlik katarak sürekli olarak hareket ederdi.

Bu uygulama, bir jali'nin karmaşık ajur tasarımını göstermektedir. Desenler, çevresinde beş köşeli yıldız içeren altıgenleri yayan sekiz köşeli yıldız içeren sekizgenlerden oluşur. Bu geometrik desenler tüm yönlerde sonsuz bir şekilde tekrarlanabilir, ancak tipik olarak şekillendirilmiş Babür kemeri ve dikdörtgen dış çerçeve içinde bulunur. Kemerin üzerindeki köşelerde, üst üste binen daireler ve yıldızlara dayanan daha küçük, daha hassas bir desen vardır. En yetenekli ustalar, jaliyi tek parça kumtaşından oyardı - muazzam bir hassasiyet gerektiren bir el sanatı. Çoğu jaliler geometrik olmasına rağmen, bazıları çiçek ve yaprakları da tasarımlarına dahil ederdi.

The Art of South and Southeast Asia A Resource for Educators
Met Museum
Çeviren: Aydın Güleç