Kolonileştirme

Phokaialılar uzak yol gemiciliğini

gerçekleştiren ilk Yunanlılardır; 

Adriya'yı, Tiren Denizi'ni, İberik'i,

Tartassos'u tanıtan onlardır.

Herodotos

İlk koloniler İonya ve Eolis boylarını adalara ve Küçük Asya'ya doğru süren Dor istilasına rastlar. MÖ IX. yüzyıl sonlarında bütün Ege Denizi havzası artık Yunan'dır.

Korsanlığın dizginlenmesine, stratejik noktalarda egemenlik kurulmasına çalışılır. Ancak, en önemli etken ekonomiktir: Nüfus artmakta, toprak az gelmektedir. Böylece Rusya'nın güneyindeki buğday tarlalarına erişmek için Karadeniz kıyılarında acenteler açılır.

Göç etmeden önce gidilecek ülke ve koloninin kesin yerini açıklayacak bir kahine danışılır. Ana siteyle olan resmi bağ daha çok dinseldir. Bir koloni özerkleşince bu kez de kendisi koloniler kurar. Örneğin, Milet'e doksan beş koloni mal edilir. MÖ VI. yüzyılda Pers baskısı Yunanlıları Küçük Asya'dan kaçırır. Phokaialılar Korsika'ya gider, Marsilya'yı kurarlar.

Böylece, hep kıyı kolonilerine dayalı Büyük Yunanistan meydana gelir. Bütün Akdeniz'de sanatı, dili, gelenekleri ve mitleriyle Yunan kültürü yayılır.

Tersine, koloniler de asıl Yunanistan'ı etkileyebilirler. İonya buna örnektir. Pers egemenliğine rağmen İonya'da parlak bir uygarlık devam eder. Yunanistan'a oranla orada toprak daha verimlidir, gök daha açık, yaşam daha zengin ve şehirler daha anıtsaldır. İonyalının gülümsemesi, Dor'un sertliği ile karşıt olarak, heykellerin çekiciliğinde, şiirlerin ve müziğin canlılığında, bayram şenliklerinde ve zevk inceliğinde karşımıza çıkar.

Kaynak: Yunan ve Roma Mitolojisi, C. Estin ve H. Laporte.